ជំពូកទី៥៖ ផលប៉ះពាល់បណ្តាលមកពីមនុស្សលើស្ថានប្រព័ន្ធធម្មជាតិ , មេរៀនទី១៖ អំពើរបស់មនុស្សលើបរិស្ថាន
- ការពិពណ៌នា
- មាតិកា
- មតិយោបល់
ជំពូកទី៥៖ ផលប៉ះពាល់បណ្តាលមកពីមនុស្សលើស្ថានប្រព័ន្ធធម្មជាតិ
មេរៀនទី១៖ អំពើរបស់មនុស្សលើបរិស្ថាន
១. អំពើរបស់មនុស្ស
២. ឥទ្ធិពលនៃទង្វើរបស់មនុស្ស
២.១ ការទាញយកផលពីបរិស្ថាន
២.២ កាបោះចោលកាកសំណល់
២.៣ ការបំផ្លាញជំរកធម្មជាតិ
មេរៀនសង្ខេប
កំណើនប្រជាជនពិភពលោកបណ្ដាលឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំទៅលើធនធានធម្មជាតិ ។ ដើម្បីការរីកចំរើនរបស់សង្គម មនុស្សបានធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗដែលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព។ មនុស្សបានបោះចោលសំរាមពាសវាលពាសកាល ។ នៅពេលវាបំបែកធាតុគីមីពុលនឹងហូរចូលទៅក្នុងដី ហើយខ្លះទៀតហូរចូលទៅក្នុងទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពមនុស្ស សត្វ ។
មនុស្សកែប្រែធម្មជាតិនៅជុំវិញខ្លួនតាមរូបភាពដូចជា ការកាប់ព្រៃឈើ ការសាងសង់ទំនប់ ការធ្វើផ្លូវ ការបង្កើតទីក្រុងថ្មីនាំឱ្យទៅរកការបាត់បង់ដីស្រែនិងស្ថានប្រពន្ធ័សំខាន់ៗ សម្រាប់រុក្ខជាតិជាច្រើន ។
សំណួរ
១. ចូរឧទាហរណ៍ធនធានធម្មជាតិ ដែលអាចកើតឡើងវិញនិងធនធានធម្មជាតិ ដែលមិនអាចកើតឡើងវិញឲ្យបាន១០យ៉ាងតិច ។
២. រវាងធនធានធម្មជាតិទាំងពីរប្រភេទខាងលើ តើធនធានធម្មជាតិប្រភេទណាមួយ ដែលមនុស្សទាញយកផលមកប្រើប្រាស់ច្រើនជាងគេ ? ហេតុអ្វី ?
៣. ចូរចែកធនធានធម្មជាតិដែលមាននៅក្នុងដី លើដី ក្នុងទឹក ក្នុងព្រៃ និងក្នុងអាកាសទៅតាមប្រភេទ ។
៤. ប្រៀបធៀប ធនធានធម្មជាតិកើតឡើងវីញជាថ្មី និងដោយលើកឧទាហរណ៍បញ្ជាក់ ។
៥. ដើម្បីកាត់បន្ថយល្បឿននៃការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិដែលមិនអាចកើតឡើងជាថ្មីតើត្រូវមានវិធានការអ្វីខ្លះ ?
៦. តើមូលហេតុអ្វីខ្លះ ដែលបណ្តាលឲ្យធនធានធម្មជាតិ ត្រូវរងការបំផ្លិចបំផ្លាញជាខ្លាំង ?
៧. ដើម្បីរក្សាធនធានធម្មជាតិឲ្យមានស្ថេរភាព តើអ្នកត្រូវធ្វើដូចម្តេច ?
៨. ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងដូចជា ធនធានធម្មជាតិកើតឡើងជាថ្មីមានប្រភេទសត្វឬរុក្ខជាតិ ដែលកំពុងវិនាសសាបសូន្យ តើធនធានទាំងនេះអាចជំនួស ឬបង្កើតឡើងបានជាថ្មីដែរ ឬទេ ?
ប្រភព៖ សៀវភៅសិក្សាគោលជីវវិទ្យាថ្នាក់ទី៩ សៀវភៅកំណែជីវវិទ្យាថ្នាក់ទី៩
-
2ចូរឧទាហរណ៍ធនធានធម្មជាតិ ដែលអាចកើតឡើងវិញ និងធនធានធម្មជាតិដែលមិនអាចកើតឡើងវិញឲ្យបាន១០យ៉ាងតិច ។
-
3រវាងធនធានធម្មជាតិទាំងពីរប្រភេទខាងលើ តើធនធានធម្មជាតិប្រភេទណាមួយ ដែលមនុស្សទាញយកផលមកប្រើប្រាស់ច្រើនជាងគេ ? ហេតុអ្វី ?
-
4ចូរចែកធនធានធម្មជាតិដែលមាននៅក្នុងដី លើដី ក្នុងទឹក ក្នុងព្រៃ និងក្នុងអាកាសទៅតាមប្រភេទ ។
-
5ប្រៀបធៀប ធនធានធម្មជាតិកើតឡើងវីញជាថ្មី និងដោយលើកឧទាហរណ៍បញ្ជាក់ ។
-
6ដើម្បីកាត់បន្ថយល្បឿននៃការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិដែលមិនអាចកើតឡើងជាថ្មី តើត្រូវមានវិធានការអ្វីខ្លះ ?
-
7តើមូលហេតុអ្វីខ្លះ ដែលបណ្តាលឲ្យធនធានធម្មជាតិត្រូវរងការបំផ្លិចបំផ្លាញជាខ្លាំង ?
-
8ដើម្បីរក្សាធនធានធម្មជាតិឲ្យមានស្ថេរភាព តើអ្នកត្រូវធ្វើដូចម្តេច ?
-
9ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងដូចជា ធនធានធម្មជាតិកើតឡើងជាថ្មីមានប្រភេទសត្វឬរុក្ខជាតិ ដែលកំពុងវិនាសសាបសូន្យ តើធនធានទាំងនេះអាចជំនួស ឬបង្កើតឡើងបានជាថ្មីដែរឬទេ ?