ចូរបង្ហាញអំពីភាពខុសគ្នារវាងលិង្គរបស់នាម និងភេទនៅក្នុងភាសាខ្មែរដោយផ្តល់ឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់ផង។

បង្ហាញពីភាពខុសគ្នារវាង លិង្គរបស់នាម និងភេបទ​នៅក្នុងភាសាខ្មែរដោយផ្តល់ឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់ៈ

ភេទរបស់នាមៈ        

នៅក្នុងភាសាខ្មែរយើង នាមភាគច្រើនជាពាក្យអភេទ។ នាមមួយអាចជាភេទប្រុសឬស្រីបានអាស្រ័យទៅនឹងពាក្យសម្រាប់បញ្ជាក់ភេទដែលប្រើប្រាស់ជាមួយវា។ វាអាចស្គាល់ភេទរបស់នាមមួយជាភេទប្រុស ឬស្រីបានតាមរយៈពាក្យបញ្ជាក់ភេទ។ ពាក្យបញ្ជាក់ភេទទាំងនោះគឺស្រី ប្រុស ឈ្មោល ញី មេ បា ខ្ទើយ។

ភេទរបស់នាមមាន៣គឺៈ

• ភេទប្រុស ជាពាក្យបញ្ជាក់ភេទប្រុសអោយនាមៈ មានពាក្យលោក បា អា ប្រុស ឈ្មោល។ ឧទាហរណ៍ៈ កូនប្រុស សិស្សប្រុស ក្មេងប្រុស ទាឈ្មោល ត្នោតឈ្មោល ជ្រូកបា លោកមេជុំ … ។

• ភេទស្រី ជាពាក្យបញ្ជាក់ភេទស្រីអោយនាមៈ មាន ស្រី អ្នក មេ ញី មី…។ ឧទាហរណ៍ៈ កូនស្រី សេះញី គោញី មីនាង អ្នកនាង ជីដូន

• អភេទ ជាពាក្យសម្រាប់ភាពពុំសម្គាល់ភេទ ភាពគ្មានភេទ ឬខ្ទើយ នាមភាគច្រើននៅក្នុងភាសាខ្មែរយើងជានាមអភេទតាំងពីកំណើតមកម៉េះ។ ឧទាហរណ៍ៈបង ប្អូន កូន ចៅ គោ ក្របី តុ រនាស់ សេចក្តីសុខ ខ្មោច អ្នកនិពន្ឌ…. ។

លិង្គរបស់នាម

        នាម នាមទាំងឡាយមានភេទផ្សេងៗគ្នា ភេទរបស់នាមនោះហៅថាលិង្គ។ លិង្គមាន ៣យ៉ាងគឺ  បុំលិង្គ (ប៉ុងលិង្គ ) , ឥត្ថិលិង្គ , នបុំសកលិង្គ។ បុំលិង្គគឺភេទសម្រាប់មនុស្សប្រុស សត្វ ឬវត្ថុឈ្មោល , ឥត្ថិលិង្គ គឺភេទសម្រាប់សំគាល់មនុស្សស្រី សត្វ ឬវត្ថុញី នបុំសកលលិង្គជាភេទសំគាល់មនុស្ស សត្វ ឬវត្ថុខ្ទើយ គឺភេទមិនមែនជាប្រុស ឬជាស្រី ជាឈ្មោល ឬញី។ តាមដោយក្បួនបញ្ញត្តិ ហោរា នាមរបស់មនុស្សប្រុស ងាយរបស់មន្រ្តីដឹងជាបុំលិង្គ។ នាមរបស់មនុស្សស្រី នាមរបស់ ស្រុក ភូមិ នគរ វត្ត សឹងជាឥត្ថិលិង្គ ។ នាមរបស់មនុស្សខ្ទើយជានបុំសកលិង្គ។ ឯក្នុងល្បែងខ្លះ វត្ដុជាគ្រឿងលេងសឹងជា ០ត្ថិលិង្គ ដូចអង្គញ់ មេច្រប៉ឹក …. ។ លិង្គប្រើជាពាក្យសម្រាប់ប្រុសស្រី ដូចជាពាក្យថាៈ មាន ឱ តា ពូ ធំ អយ្យកា កុមារ យក្ស យក្ខ ចោរ វាទី វាទិន ភិក្ខុ សាមណេរ គោ។

• នាមអសាធារណ៍ ឬអសាធារណនាម ជានាមដែលសម្គាល់ឈ្មោះទូទៅរបស់មនុស្ស  សត្វ រុក្ខជាតិ ទីកន្លែង វត្ថុ ណាមួយមិនទូទៅ ។ ឧទាហរណ៍ សុខា អាត្នោត ស្វាយខ្វិះ ភ្នំពេញ …។

• នាមសាធារណ៍ ឬ សាធារណនាម ជានាមដែលសម្គាល់ឈ្មោះទូទៅរបស់មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ទីកន្លែង វត្ថុណា​មួយ មិនចំពោះ ។ ឧទាហរណ៍ៈ កសិករ គោ ស្វាយ សាលារៀន សៀភៅ ….។
• នាមករណ៍ ឬករណនាម ជានាមដែលសម្តែងអំពីសកម្ម ឬសកម្មភាពរបស់អំពើ។ ឧទាហរណ៍ៈ លំងាក កំណែ ការពន្យល់ភាពសមរម្យ សេចក្តីអង់អាច ឧស្សាហកម្ម ភារកិច្ច សកម្មភាព សីលធម៌សង្គមនិយម…។
• នាមករណ៍ ឬការកនាម ជានាមដែលសម្តែងពីអ្នកធ្វើអំពើ ឬអ្នកមានសភាពលក្ខណៈបែបណា មួយ។ឧទាហរណ៍ៈ អ្នកស៊ី អ្នកស្លូត ស្មូន អ្នកស្រែ នាយក កម្មករ សមាជិក វីរជន…។

មុខងាររបស់នាមមានដូចតទៅៈ

· គុណនាម (នាមទី២ គុណនាម)  ឧទាហរណ៍ៈ យុវជន កម្ពុជា ទឹកត្រី ផ្ទះថ្ម….

· កិរិយា ឧទាហរណ៍ៈ កុលាបផ្កាច្រើនណាស់។ ថ្ងៃនេះភ្លៀងខ្លាំងណាស់

· គុណកិរិយា ឧទារហណ៍ៈ ខ្ញុំទៅផ្សារ។ នាងនិងម្តាយនាងមកភ្នំពេញ។

· ប្រធាន ឧទាហរណ៍ៈ សុភី រាំរបាំ។ ពូសុខមកពីភ្នំពេញ។

កម្មបទ

• កម្មបទផ្ទាល់ ឧទាហរណ៍ៈ វាទិញនំ។ ពូសំកាត់ស្មៅ។
• កម្មបទមិនផ្ទាល់ ឧទាហរណ៍ៈ ខ្ញុំទិញការដូជូន លោកយាយ។ សំសរសេរសំបុត្រទៅបុប្ផា។